HOUT IN DE
HOOFDROL
Hout, het traditionele bouwmateriaal bij uitstek, is lange tijd alleen binnen en voor kozijnen gebruikt. In Nederland zijn we gewend aan stenen en cement, maar nu duurzaam bouwen voorop staat, is hout ook hier bezig aan een indrukwekkende comeback. Hout voelt vertrouwd en comfortabel, het is hernieuwbaar en herbruikbaar. Nieuwe inzichten en technieken maken bovendien meer mogelijk dan ooit, ook in jouw droomhuis.
De Mjösa toren, de hoogste
houten toren van de wereld,
staat in het Noorse Brumunddal.
Foto: Anti Hamar
METSÄ
METSÄ
Hout is weer helemaal hot, want het past naadloos in de biobased benadering van bouwen en in de circulaire economie. Het belang daarvan kan moeilijk worden overschat, omdat het besef is doorgebroken dat we niet op de oude voet kunnen doorgaan. De natuurlijke eigenschappen van hout, in combinatie met nieuwe energie-efficiënte bouwtechnieken, kunnen op termijn leiden tot een enorme reductie van de totale CO2-uitstoot. Elke kubieke meter hout die stenen materiaal vervangt, betekent ruim een ton minder CO2 in de lucht. Hout is onmisbaar voor het halen van de klimaatdoelen. Natuurlijk moeten we dan als consumenten, opdrachtgevers en bouwers wel de aanzet geven door nu voor hout te kiezen.
WARM EN LEVENDIG
Duurzaamheid is bij lange na niet de enige reden om aan hout te denken bij nieuwbouw en renovatie. Hout ademt en is van nature isolerend. Het zorgt met gemak voor een behaaglijk binnenklimaat en ongekend wooncomfort, zonder het forse energiegebruik – ’s winters voor verwarming en ’s zomers voor koeling – dat we zo goed kennen van stenen gebouwen. Hout spreekt daarnaast je zintuigen aan. Het heeft een warme uitstraling, ziet er mooi en levendig uit, en ruikt zelfs lekker. Onderzoek laat zien dat houten gebouwen stress verminderen en de hartslag verlagen. Kinderen zijn kalmer in de klas en presteren beter, en patiënten herstellen sneller in het ziekenhuis. Mensen die in een houten huis wonen, willen meestal niets anders meer. iedereen houdt van hout!
HOOGBOUW IN HOUT
In Scandinavië, Duitsland en Oostenrijk is houtskeletbouw altijd heel gewoon gebleven. Voor de meeste Nederlanders roept een houten huis nog vooral het vakantiegevoel op, maar ook in ons land verrijzen steeds meer gebouwen en woningen in hout. Zelfs hoogbouw is geen uitzondering meer. Amsterdam heeft al het appartementengebouw Patch 22 in Buiksloterham en Hotel Jakarta op het Java-eiland. De 73 meter hoge woontoren HAUT in het Amstelkwartier is in aanbouw en er zijn nog veel meer bouwplannen met hout in de hoofdrol.
NIEUWE KENNISMAKING
Om hout in de bouwwereld breder te kunnen inzetten, wordt overal onderzoek gedaan naar de samenstelling en draagkracht. Dan blijkt dat nog veel nieuwe kennis kan worden opgedaan. Samenpersen bij hoge temperaturen kan hout tot wel twintig keer sterker maken, waarmee de meerwaarde van staal en beton vervalt. Met CLT (cross-laminated timber, in Nederland bekend als kruislaaghout) nemen de mogelijkheden toe om ook de snelst groeiende soorten die vroeger niet in aanmerking kwamen, nu wel in de bouw te gebruiken. Het idee dat houten gebouwen brandgevaarlijker zijn, berust op een misvatting. Door het lage warmtegeleidende vermogen en verkoling van het oppervlak wordt brand juist vertraagd. De schade is bovendien vaak beperkter en veel materiaal kan opnieuw worden gebruikt.
HOUT ZORGT MET GEMAK VOOR EEN BEHAAGLIJK BINNENKLIMAAT EN ONGEKEND WOONCOMFORT
HOUT EN CO2
Terwijl de productie van stenen, cement, beton en staal veel CO2 genereren, fungeert hout in de bouw juist als een opslagmedium voor CO2. Tijdens de groei nemen bomen CO2 uit de lucht op, en die koolstof komt niet meer vrij zolang het hout onderdeel van een bouwwerk is. Voor de winning en productie van timmerhout is relatief weinig energie nodig, net als voor recycling. Geen ander bouwmateriaal is zo gemakkelijk opnieuw te gebruiken. Het restmateriaal kan worden ingezet om groene energie te produceren. Hout is daarbij CO2-neutraal, omdat dezelfde hoeveelheid vrijkomt die tijdens de groei is opgenomen. Hout is natuurlijk ook biologisch afbreekbaar, zodat we toekomstige generaties niet opzadelen met een afvalprobleem.
DUURZAME PRODUCTIE
Hout uit zorgvuldig beheerde bossen is een onuitputtelijke grondstofbron. Het totale areaal productiebos in Europa is sinds 1990 met bijna dertig procent gegroeid. Elk jaar komt er 400 miljoen kubieke meter hout bij. In ons land kennen we nauwelijks nog een bosbouwsector.
Nederland is bovenal een agrarisch land en is maar voor acht procent bebost. Al sinds jaar en dag zijn we dus aangewezen op import. Het spreekt vanzelf dat de keuze daarbij moet vallen op hout uit duurzaam beheerde bossen. Het gaat immers om een grondstof die eeuwig hernieuwbaar moet blijven. Duurzaam bosbeheer betekent ook bescherming van ecosystemen en biodiversiteit.
Scandinavië heeft een hoogontwikkelde houtindustrie en beheercultuur. In Zweden, dat voor 70 procent uit bos bestaat, wordt hout gezien als de grondstof die aardolie kan vervangen en waarmee we de transitie naar een bio-economie kunnen voltooien. Het land heeft de belangrijkste stappen al gezet, en heeft vandaag twee keer zo veel hout als een eeuw geleden. In Noord-Europa groeien bomen langzamer dan in warmere streken. Dat levert een hogere kwaliteit hout op. Scandinavisch vuren en grenen heeft een dichtere structuur, met als gevolg veel minder werking en vochtopname.
APPARTEMENTENGEBOUW KAREL DOORMAN
Lichtgewicht, kostenefficiënt en energiezuinig bouwen kan mede dankzij gelamineerde en verlijmde producten, zoals die van het Finse Metsä, ook bij Raab Karcher te vinden zijn. De Kerto LVL-producten van Metsä kunnen bogen op een bijzonder hoge stijfheid en buigsterkte. Ze worden op talloze manieren toegepast, van vloer- en dakbalk tot scharnierspant, als vloer- en dakbeschot, als hoofddrager, kolom, gording of latei. Dit materiaal heeft een uitstekende maatvastheid en het lage gewicht vereenvoudigt constructies, ook bij ‘optoppingen’, het verhogen van bestaande gebouwen met nieuwe woonlagen. Zo maakten Kerto LVL en Metsä multiplex het appartementengebouw Karel Doorman op het Binnenwegplein in Rotterdam mede mogelijk.
METSÄ
Het Zweedse Vida exporteert naar ruim veertig landen en behoort tot de grootste leveranciers van gezaagde houtproducten ter wereld. Voor elke gekapte boom plant het bedrijf er twee terug. Vida levert alle traditionele gezaagde en geschaafde houtproducten, inclusief velling- en rabatdelen, maar ook platen voor wanden en dakbeschot.
VIDA
VIDA
DUURZAAM EN VEILIG OSB
Ook plaatmateriaal van hout vindt steeds meer toepassing in ons land. In de VS en Canada is de OSB-plaat al heel lang een favoriet in de bouw, terwijl hij hier tot voor kort meestal onzichtbaar moest blijven. OSB staat voor Oriented Strand Board: de houtsnippers en schilfers in de buitenlagen zijn evenwijdig aan de plaatlengte gericht, waardoor de sterkte toeneemt. De vergelijking met multiplexplaten doorstaat OSB glansrijk. In de productie, die de helft van de energie kost, kan veel meer hout worden gebruikt dat ongeschikt is voor andere toepassingen. De houtvezels komen bijvoorbeeld van snelgroeiende populieren, van dunningshout uit productiebossen, of van gerecycled hout.
Norbord is een toonaangevende producent van houten plaatmateriaal. Met SterlingOSB Zero introduceert Norbord de eerste OSB-plaat die helemaal vrij is van formaldehyde, het giftige goedje dat voorheen noodzakelijk was in het bindmiddel. SterlingOSB-Zero is ook duurzaam omdat het hout uit verantwoord beheerde bossen komt en de platen voor 75 procent met hernieuwbare energie worden gemaakt. SterlingOSB-Zero-panelen hebben geen knopen of zwakheden, zodat ze een uniform hoge sterkte en stijfheid behouden. Ze zijn verkrijgbaar met tand en groef aan twee of vier zijden en sluiten perfect aan. De dichtheid neemt nog toe bij verlijming van tand en groef.
NORBORD
HOOGWAARDIG MULTIPLEX
Joubert Plywood is een Franse onderneming gespecialiseerd in hoogwaardig multiplex. De combinatie van kwaliteit, stevigheid en duurzaamheid maken de producten multifunctioneel en populair onder architecten en aannemers. Okoume Joubert is multiplex gemaakt van okoumé, een houtsoort uit West-Afrika. De eigenschappen van dit product maken het zeer geschikt voor bijvoorbeeld de afwerking van de onderkant van de dakoversteek en andere ‘buitenplafonds’ zoals die in veranda’s. Okoumé-multiplex biedt een prachtig natuurlijk uiterlijk. Licht schuren is voldoende voor het schilderen in elke gewenste tint. Uniek van Joubert is het 605 cm lange Okoumé-paneel uit één stuk.
JOUBERT PLYWOOD
De afwerking van de onderzijde van dakranden dient ter bescherming en isolatie, en is daarnaast een belangrijk esthetisch detail bij de bouw of renovatie van een huis. De keuze van het materiaal is daarom van groot belang. Dankzij de goede isolerende eigenschappen en hoge mechanische weerstand zijn de panelen uiterst weer- en vochtbestendig, en worden ze ook veel gebruikt in de botenbouw. Het materiaal is gecertificeerd voor de laagst mogelijke gehaltes formaldehyde en VOC, en is bovendien volledig recyclebaar. Alle plaatmateriaal van Joubert draagt zowel het FSC-keurmerk als het PEFC-label.
Met regelgeving die steeds veeleisender wordt, zet je jezelf eenvoudig op voorsprong door met hout te bouwen. Je kiest dan een materiaal dat zeker aan alle eisen voldoet en je om meerdere redenen een goed gevoel geeft. Je draagt bij aan een leefbare en duurzame wereld, en je woont heerlijk in een mooie, warme en hoogwaardige woning.
JOUBERT
